De processierups, geraniumblauwtje en de rode palmkever.

Toen we 13 jaar geleden op zoek gingen naar een huis aan de Costa Blanca wisten we een paar dingen zeker...géén huis op een berg en géén dennenbomen in de tuin!

Dat had natuurlijk een reden, want op Mallorca hadden we 13 jaar lang de boodschappen 111 traptreden naar beneden moeten zeulen en daarna het afval weer naar boven.

Overal waar je keek zag je dennenbossen, ook ons huis stond midden tussen de Middellandse Zee dennen. De zoete dennengeur was overweldigend! Helaas hadden deze bomen ook een paar nadelen. Ten eerste is het gevaar van een bosbrand groot en ten tweede werden de bomen bedreigd door een grote plaag namelijk door de procesionaria, oftewel de processierups.

De vlindertjes van deze processierups waren 'overgewaaid' van de noordkust van Afrika en vraten alle jonge takken van naaldbomen aan, met als gevolg dat vele bomen er beroerd uitzagen en daarna doodgingen. Toen we voor het eerst overal de nesten in de bomen zagen hangen wisten we niet wat het was, we dachten aan vogelnestjes, maar na enig navragen kwamen we erachter hoe gevaarlijk die beesten waren. De buren raadden ons aan de nesten uit de bomen te schieten ( ze zaten te hoog voor een ladder) en ze daarna te verbranden. Bij dat laatste moest je zorgen dat je niet in aanraking kwam met de rupsen en dat je niet de rook die bij de brand vrijkwam inademde, zo giftig zijn die rupsen ! Bij de gemeente Sóller, waar we navraag gingen doen, of en hoe ze deze plaag bestreden, haalden ze hun schouders op. Bij enig aandringen van onze kant, adviseerden ze ons zelf maar te gaan informeren bij het landbouwkundig instituut in Palma . Dat hebben we gedaan. Na veel heen en weer rijden, kregen we in de maand juni plastic zakken, de zgn. trampas ( vallen) met een vrouwelijk hormoon erin, die we om de 10.000 m² in de bomen moesten hangen. De mannetjesvlinders vlogen dan in die zak en konden er daarna niet meer uit. De bedoeling was de cyclus van reproductie te stoppen. Goed, wij hingen de zakken in de bomen, maar wat gebeurde er buiten onze tuin, in de rest van de vallei en de bergen om ons heen ? Niets..! Noch de gemeente, noch het bestuur van het eiland deed er iets aan. Het gevolg is dat de procesionaria zich over heel Spanje heeft kunnen verspreiden. Nu, 13 jaar later, zie ik hier in de buurt, op La Sella en op de berg Montgó tussen Jávea en Dénia , vele bomen met die nesten erin. Kennelijk is er geen overkoepelende organisatie ( Ministerie van Landbouw of Milieubeheer hebben ze dat hier niet ?) die zich bekommert om het behoud van de natuur.

Eind tachtiger jaren kregen we op Mallorca te ma

ken met een ander vlindertje dat danig huishield onder de geraniums : het geraniumblauwtje, met eigenlijk dezelfde voorgeschiedenis als de procesionaria : met de zuidenwind meegevlogen uit Noord-Afrika. Ze boren een gat in de stengels en de rupsen vreten vervolgens de bloemknoppen op. De stengels sterven af en worden zwart. Je kunt geraniums nog wel houden, als je er tenminste tegelijkertijd een bus gif bijkoopt. Ook dit vlindertje heeft zich razendsnel verspreid over het Iberische schiereiland en Frankrijk en schijnt zelfs al noordelijker te zijn aangetroffen.

Ik heb besloten al mijn geraniums weg te doen, want het is geen doen meer op deze manier.

Als klap op de vuurpijl hebben we nu, sinds enige jaren, de rode palmkever die is meegelift op geïmporteerde palmen uit Egypte. Eerst nestelden ze zich in de palmtuinen van Elche, daar werden ze niet voldoende bestreden, met als gevolg dat ze zich razendsnel konden verspreiden, naar het zuiden richting Málaga en Portugal, en naar het noorden waar ze nu in onze streken zijn gesignaleerd. In ons dorp werden vorige week twee prominente palmen omgezaagd.

Ik had al gezien dat de kronen in de 'paraplu-stand' waren gaan staan: hèt teken dat het al te laat is.

Een slachtoffer van de rode palmkever dichtbij ons huis

In 2006 hebben ze in Wageningen een milieuvriendelijke manier uitgevonden om deze kever te bestrijden:

Plant Research International van Wageningen UR heeft een praktische techniek ontwikkeld waarmee de ‘rode kever’ effectiever bestreden kan worden met behulp van een zogenaamd aggregatie-feromoon. De techniek maakt gebruik van een speciale verdamper die ook onder heel warme omstandigheden langdurig en effectief kevers in een val kan lokken. Zo wordt voorkomen dat vrouwtjeskevers eieren leggen in de palmbomen.

De val in onze tuin met de aggregatie-feromoon erin

Helaas wordt, zover ik heb kunnen constateren, deze methode hier niet op grote schaal gebruikt, hoewel ze, in datzelfde artikel, schreven dat deze techniek in Spanje zou worden toegepast. Gelukkig konden we bij de coöperatie in ons dorp deze val kopen. Hopelijk zijn we nog op tijd om onze palmen te beschermen. Verder bestrijden ze de larven van het kevertje ( nou ja... hij meet 2 cm. !) door vergif te spuiten.

Een paar maanden geleden was al bij onze buren paniek uitgebroken, omdat enige van hun palmen aangetast bleken te zijn. Ze hebben wel iemand gevonden die de bomen wil behandelen, maar die spuit alleen met gif, terwijl gebleken is dat als een palmboom eenmaal aangetast is, hij ten dode is opgeschreven.

De aangetaste palmen behoren, tot nu toe, voornamelijk tot de Phoenix Canariensis, de Canarische dadelpalm ( de dadels zijn oneetbaar) en wij hebben de Phoenix Dactylifera, de echte dadelpalm, in onze tuin staan en hopen dat de kevertjes onze bomen zullen overslaan.

De dennenboom, geranium en palmboom zullen in de toekomst uit Spanje ( en Portugal) verdwijnen als er niet snel door de overheid wordt ingegrepen. Vorige week maakte de Valenciaanse deelregering bekend dat bij de bestrijding van de rode palmkever de palmen die in particuliere tuinen staan niet van overheidswege zullen worden beschermd !

Dus wordt het weer dweilen met de kraan open !